Oyun ile Çocuğunuzun Dünyasına Katılın
Çocuklar yetişkinler gibi 'Hadi, şu duygularımıza bir bakalım!' diyemiyorlar. Nasıl büyütülmüş olursak olalım duygularımızı bastırmak çok sağlıklı bir şey değildir. Duygular bir nehir gibi akmak isterler, önüne set çekmemiz iyi sonuçlar doğurmayacaktır. 'Çocuklarımıza duygu yönetimini, duygu kontrolünü öğretmemiz lazım.' gibi cümleler duyuyorum. Buna yönetim de denilse kontrol de denilse bu aslında bastırma halidir. Aslında burada önemli olan şey çocuğun duyguyu bilmesi, tanıması, duyumsaması ve buna alan açmasıdır. Eğer çocuğun duygusu bir nehirse ebeveyn bu nehrin yatağıdır. Nehir yatağı, nehre ne kadar soğuk, ılık, hızlı, derin olacağını söylemez. Sadece o nehri nazikçe tutar. Yani ebeveynin burada yapması gereken şey 'Duygunu görüyorum, sadece görmüyorum kabul de ediyorum.' 'Ah evet çok kızgınsın' 'Evet bu çok korkutucu' gibi ifadelerle çocuğun duygusuna alan açmaktır. Korkutma, tehdit, ceza ya da ödülle çocuğun o anki duygusu bastırılabilir fakat böyle olduğunda duygular tekrar tekrar gelecektir.
Bir önceki yazımda ebeveynlerin duygu koçu olmasından bahsetmiştim. Bu yazımda ise ebeveynlerin çocuklarıyla oyun oynamalarından bahsedeceğim. Çünkü oyun az önce bahsettiğim duyguların çocuklardaki ifade yoludur.
Oyun, çocuklara kendi dünyalarında katılma halidir. Çocukla temas etmenin, onların duygularını anlamanın yolu oyundur. Oyun onların doğal dilidir. Ebeveynin çocuğuyla temas edebilmesi, bağını kurabilmesi, onu anlayabilmesi için oyun her yaşta önemlidir. Tabi ki sürekli ve her zaman oyun oynamak mümkün değil.
Hayatın içerisinde karşılaştığımız pek çok yaşantı insanlar olarak bizleri etkiliyor. Belirsizlikler stres yaratıyor. Ebeveynin kendi duygu dünyasında yaşadıkları, işi, ilişkileri kendisine stres yaratırken tüm bunlar çocukları da tabi ki etkiliyor. Hal böyle olunca ebeveynlerin omuzlarında çok fazla yük oluşuyor ve çok daha derin, fazla düşüncelere kapılıyor:
'Ne yapacağım? Her şeyi denedim. Bağırmayı, çağırmayı, konuşmayı…'
Şimdi artık yeni bir şeyi deneme zamanı: OYUN
Oturduğunuz koltuktan elinizdeki telefonu, bilgisayarı bırakıp yere inin. Bu yere inme hali çocuğunuza 'Senin oyun dünyana katılıyorum.' deme hali. 'Ben oyun oynayan bir ebeveyn değilim, hiç oyun bilmem ki!' derseniz yanınızda dünyanın oyun konusunda en iyi uzmanlarından biri olduğunu hatırlayın. Bu kişi tabi ki çocuğunuz. Onu izleyin yaptığı şeylere bakın ve size yap dediği şeyleri yapın. Bunları yaparken o an kendi duygularınıza, ne hissettiğinize bakmak çocuğunuzla aranızdaki ilişkide neler olup bittiğini en iyi anlatan kaynak olacaktır. Çok mu sıkılıyorsunuz, öfke mi var, üzüntü mü? Bunlar ilişkinizdeki önemli kaynaklardır.
Daha büyük yaşlardaki çocuklarınızla da oyunlar oynayabilirsiniz. Onların size telefondan bilgisayardan gösterdikleri oyun, video gibi şeylere de ilgiyle bakmanız iyi olacaktır.
Eğer ailenize günde 10 dakika harcayarak büyük değişiklikler yaratmak istiyorsanız 10 dakikalık oyunlar oynamanız iyi gelecektir. Yastık savaşı, güreş, battaniyeye dolanmak gibi oyunlar olabilir. Özellikle uzaktan eğitimden sonra çocuk için ebeveynleriyle böyle temaslı oyunlar iyi olacaktır. Bu oyunları oynarken çocuk hazır yastığı elime almışken ve annem ve babamla oyun oynuyorken diye düşünüp duygularını ortaya çıkarabilir. Sizin bunu anlıyor ve keyif alıyor olmanız lazım. Eğer bir 10 dakikanız daha varsa '10 dakikamı sadece sana ayırıyorum, telefonumu kapattım ne istersen yapacağız. 10 dakika var.' diyebilirsiniz. Tabi bunun karşısında çocuğunuz '10 dakika da neymiş ben bütün gün istiyorum.' gibi düşünebilir. Siz de belki '10 dakika dedim ama nasıl 10 dakika dayanacağım.' diye düşünebilirsiniz. Ne kadarını yapabiliyorsanız o kadar yapın çünkü tüm bu oyun vakti boyunca şevkli olmalısınız. 10 dakikam yok diyebilirsiniz ama gerçek şu ki 10 dakikalık bir oyun sizi 20 dakikalık mızmızlanmaktan kurtaracaktır.
Ebeveynin çocuğuyla duygusal anlayışta bir temas kurabilmesi için kendini kabul etmesi de önemlidir. Çoğu ebeveyn şu an olabileceği en iyi ebeveyn olamıyor. Çünkü hep biraz daha iyi olmaya çalışıyor. Ancak bir ebeveynin bununla alakalı kendini eleştirmesi, dövünmesi onu daha iyi bir ebeveyn yapmayacaktır. Burada öncelikle insan olarak ve ebeveyn olarak kendimize şefkat göstermeye başlamamız çok önemli.
Bu yazımda genel olarak ebeveynlerin çocuklarıyla oyun oynamasının öneminden ve faydalarından bahsettim. Çocuğunuzla oyun oynarken onun verdiği rollere uymak, onun oyununa uyum sağlamak, mümkün olduğunca müdahale etmemek çok daha anlamlıdır. Fakat çocuğunuzla kurabileceğiniz ilişkinizi kuvvetlendirecek farklı oyunlar da vardır. Bunlarla ilgili bir sonraki yazımda bahsedeceğim. Okuduğunuz için teşekkür ederim, iyi günler dilerim.
Bu konuyla ilgili ebeveyn olarak daha fazla araştırmak yapmak isterseniz Lawrence J. Cohen'in 'Oyuncu Ebeveynlik' kitabı çok güzel bir kaynak olacaktır.